Stefan Dziekoński: Preludium tragedii (część II)
2023-01-23Jan Milewski: Chrystus w Orłowie
2023-01-23Marta Cywińska: Moja mistrzyni Alienor
Moją mistrzynią jest Alienor (Eleanora) Akwitańska, bo w postaciach współczesnych znajduję jedynie niedosyt. Krzywo na mnie patrzą i kobiety z lewa, i kobiety z prawa, bo jasno artykułuję problem: współczesna kobieta jest niepewna siebie, boi się podzielić głębsza wiedzą w audycjach, programach, spogląda na innych i czeka z drżeniem, czy ją w ogóle wywołają do tablicy. Alienor przyszła na świat ok. 1122 roku jako najstarsza córka Wilhelma X Świętego, księcia Akwitanii i Gaskonii, oraz Aénor de Châtellerault. Związek jej rodziców został zaaranżowany przez jej dziadka ze strony ojca, Wilhelma IX Trubadura, i babcię ze strony matki, Alénor La Dangerosy. Przyszłe małżeństwo nie było jednak ze sobą spokrewnione. Doczekali się oni trójki dzieci – dwóch córek i syna, który zmarł w wieku 4 lat.
Esencja intelektu i kobiecości
Alienor wychowywała się na najbardziej kulturalnym dworze Europy. Ojciec zadbał o jej edukację. Potrafiła wręcz aktorsko czytać, władała biegle łaciną, ze swadą recytowała poematy. Była dobrze wykształcona, jeśli chodzi o muzykę, filozofię i literaturę – ba ! erystykę nawet, a przy tym buchała kobiecością. Najprawdopodobniej miała złoto-rude włosy i orzechowe oczy. Gdy jej brat, Wilhelm Aigret, zmarł w wieku czterech lat, Eleonora został dziedziczką Akwitanii i siedmiu innych hrabstw.
„Miałam sposobność nieco bliżej przyjrzeć się tej postaci: dostrzegłam Alienor zupełnie inną niż myślałam. Kobietę o niezwykłej osobowości, wyrastającą ponad swą epokę” – tak pisała o niej Régine Pernoud, autorka „Alienor z Akwitanii”. W ekranizacji sztuki „Lew w zimie” Eleonorę zagrała Katharine Hepburn otrzymawszy długie owacje na stojąco i Oscara w kategorii „pierwszoplanowa rola żeńska”. W wersji nakręconej przez Andrieja Konczałowskiego (2003) w postać królowej wcieliła się Glenn Close. Jak to możliwe, że tak różne dwie aktorki wydobyły głębię jednej i tej samej postaci historycznej? Alienor jest jedną z postaci w grze Civilization VI (zarówno jako królowa Anglii jak i Francji), a także bohaterką kilku książek, m.in.: „A Proud Taste for Scarlet and Miniver”, E.L. Konigsburga „The Book of Eleanor” Pameli Kaufman „Beloved Enemy” Ellen Jones oraz „Duchess of Aquitaine” Margaret Ball oraz „Pieśń Królowej” Elizabeth Chadwick, z której pochodzi ten oto cytat:
„Alienor przebudziła się o świcie. Wysoka świeca, którą pozostawiono na noc, wypaliła się prawie do cna, a zza zamkniętych okiennic dochodziło pianie kogutów na grzędach, płotach i kupach gnoju; budziły swoim wrzaskiem całe Poitiers. Petronela spała skulona pod pierzyną, z ciemnymi włosami rozrzuconymi na poduszce. Alienor ostrożnie wyśliznęła się z posłania, żeby nie zbudzić młodszej siostry i uniknąć jej narzekania. Pragnęła mieć tę chwilę wyłącznie dla siebie. (...). Zaplatając włosy zręcznymi palcami, podziwiała przecinające się wstęgi grafitu, perłowej szarości i złota na wschodzie, po czym z westchnieniem cofnęła się od okna. Bezszelestnie zdjęła okrycie z kołka na ścianie i na palcach wyszła z komnaty. W sąsiednim pomieszczeniu niemrawo budziły się służki. Alienor przekradła się obok nich jak lisiczka, a następnie lekkim krokiem zbiegła po schodach wielkiej wieży Maubergeon, gdzie mieściła się część mieszkalna książęcego pałacu". Przepiękny portret, prawda?
Odpycha i wabi
Intelekt kobiecy jest bowiem wielością i tajemnicą, odpycha i wabi zarazem, nie daje zamknąć się w klasycznych pojęciach. Geneza słowa pochodzi z łaciny: inter (między) oraz lego (wybierać) co po połączeniu oznacza "wybierać między". Na rusztowaniu z tipsów i sztucznych rzęs nie da się zbudować pełnej sex-appealu inteligencji. Tym bardziej, że trzeba o niego dbać , nieustannie poddawać renowacji, uaktywniać obszary mózgu odpowiedzialne za procesy poznawcze. „Zmysłowość kobiety jest praźródłem, w którym odnawia się intelekt mężczyzn” – pisał Karl Kraus. A co z intelektem kobiety?
Marta Cywińska