Marta Moldovan-Cywińska: Remedium
2024-02-20Cyprian Kamil Norwid: Fortepian Chopina
2024-02-20Pod gasnącym słońcem
O dwutomowym dziele Teodora Jeske-Choińskiego można napisać następująco: „wśród dogasających świateł cywilizacji antycznej przyszło panować cesarzowi Markowi Aureliuszowi.
Postępujący rozkład państwowości, coraz gorętsza atmosfera gmin chrześcijańskich, druzgocący upadek moralności w cesarstwie rzymskim i wreszcie bunty wojowniczych plemion germańskich tworzą koloryt powieści, stanowiącej barwne świadectwo epoki. Pośród niezliczonych intryg, bitewnego zgiełku, na tle nieustającego wyścigu po pieniądze i władzę, rodzi się gotowa przetrwać wszystko miłość..”
To rzecz dla miłośników historii, zgłębiających mechanizmy nią rządzącą. Akcja powieści toczy się za czasów panowania Marka Aureliusza i Lucjusza w samym Rzymie i (w drugiej części) w pasie przygranicznym cesarstwa. Skupia się ona przede wszystkim wokół miłości patrycjusza Publiusza Kwintyliusza Warusa do Mucji Kornelii. Wśród ważnych postaci są: Marek Kwintyliusz Warus (brat stryjeczny Publiusza), Tullia Kornelia (stryjenka Mucji), prefekt legionów i przyjaciel Publiusza Serwiusz Klaudiusz Kalpurniusz (zromanizowany Germanin) oraz wzbogacony przedsiębiorca, syn wyzwoleńca Lucjusz Fabiusz Pomponiusz Furio i jego córka Liwia. Epizodycznie jako bohaterowie pojawiają się także obaj cesarze.
Zazwyczaj na temat dzieła publicznie wypowiada się krytyk, my zaś przytaczamy fragment wypowiedzi jednego z czytelników:
„Czytałem tę książkę dawno temu, ale do dzisiaj pamiętam jaki wywarła na mnie wpływ. Nie jest to powieść dla każdego. Ten utwór to oskarżenie autora wobec wszystkich, którzy dla własnych celów,
namiętności i słabości niszczą i psują zdobycze cywilizacji. Nie trzeba być geniuszem, żeby zrozumieć, że ta powieść jest o każdym z nas”
W książce można znaleźć archaizmy, co stanowi jej urok szczególnie w czasach, gdy język polski ubożeje oraz ubożeje polska dusza. A wyimek „Gasnącego słońca" niech zabrzmi jak przesłanie:
„Człowiek nie jest panem swoich upodobań i wstrętów. Jak z uschłym liściem. Igrają z nami okoliczności”. (s.32).
PS. Teodor Jeske-Choiński, ps. „M. Bogdanowicz”, „T.J. Orlicz”, „Pancerny”, (ur. 27 lutego 1854 w Pleszewie, zm. 14 kwietnia 1920 w Warszawie) – polski intelektualista, pisarz i historyk, publicysta konserwatywny, krytyk teatralny i literacki. Jeske-Choiński tworzył „w opozycji” do swego największego rywala (i osobistego przyjaciela zarazem), jakim był Henryk Sienkiewicz. Nie pisał „ku pokrzepieniu serc” i większą wagę przywiązywał do zgodności treści swych dzieł z faktami historycznymi, ale po to, aby dać wyraz przywiązaniu do tradycyjnych i uniwersalnych wartości europejskich: dziedzictwa antycznego Rzymu, katolicyzmu i cywilizacji łacińskiej. Był autorem ok. 30 powieści, dramatów i nowel o tematyce historycznej oraz uniwersalnej. Ogólnoeuropejski wymiar twórczości Jeske-Choińskiego był uzupełnieniem twórczości Sienkiewicza, która skupiała się na wymiarze narodowym.
Książkę można kupić tu: Gasnące Słońce TOM I + TOM II - PAKIET! – Sklep Magna Polonia - Teodor Jeske-Choiński
Opr. Marta Moldovan-Cywińska